AICA Salon op dinsdag 25 februari 2025
Het idee voor deze Salon ontstond bij het overlijden van drie prominente kunsthistorici en AICA-leden die hun stem lieten horen tijdens de Tweede Feministische golf. Met de oprichting van de Stichting Vrouwen en Beeldende Kunst vroegen zij bijvoorbeeld om aandacht voor de positie van vrouwen in de kunstwereld. Éen van hen, Liesbeth Brandt Corstius, was ook betrokken bij de expositie Feministische Kunst Internationaal die in 1979 in het Gemeentemuseum Den Haag te zien was en daarna door Nederland reisde.
De expositie kreeg veel kritiek, maar riep ook nieuwe vragen op: Wat is feministische kunst? Is dat kunst die door vrouwen wordt gemaakt, kunst over feminisme of activistische kunst? Ook luidde ze een belangrijke ontwikkeling in: vrouwen wonnen in de jaren die volgden terrein in onderzoek, beleid, directie én op zaal.
April 2024 publiceerde de Boekmanstichting een rapport waarin de cijfers over vrouwelijke beeldend kunstenaars op een rij worden gezet. Het gaat veel beter, maar vrouwen verdienen nog steeds een stuk minder dan mannen, tenzij ze het kunstenaarschap ter zijde stellen voor een ‘echte’ baan. En op zaal? Daar durven de wetenschappers niets over te zeggen, omdat de beschikbare onderzoeken niet representatief zijn.
In deze AICA-Salon pakken we discussie op. Wat verwachten we van kunst van vrouwen? Hoe zit het met de representatie van vrouwen in tentoonstellingen van kunst uit het verleden? Welke beslissingen nemen we bij het aankopen en tonen van kunst? Hoe maak je beleid dat vrouwen vooruithelpt? Hoe doe je onderzoek en waarnaar? Is een 50/50-verdeling eerlijk? Hoe neem je als conservator of curator besluiten?
Het gesprek met de panelleden wordt besloten met een gesprek met de zaal. We eindigen met de vraag: wat verwachten we van de schrijvende pers in het verbeteren van de positie voor vrouwen in de kunst?
Onze gasten zijn:
Andrea D. Davina, Directeur Stichting Niemeijer Fonds
Bram Donders, onderzoeker verbonden aan het Van Goghmuseum Amsterdam
Barbara Visser, kunstenaar en filmmaker
Mirjam Westen, freelance curator, 1991 – 2022 conservator hedendaagse kunst Museum Arnhem
Moderatie en samenstelling Saskia Monshouwer
Dinsdag 25 februari. Locatie: Perdu, Kloveniersburgwal 86, Amsterdam. Toegang: gratis, ook voor niet-AICA-leden. Aanmelden via info@aicanederland.org wordt op prijs gesteld.
Inloop: vanaf 19.00 uur
Panelgesprek: 19.30 – 20.30
Discussie met zaal: 20.30 – 21.00
Filmfragmenten: Alreadymade van Barbara Visser
Ter nagedachtenis aan
Tineke Reijnders (1941-2022), Liesbeth Brandt Corstius (1940-2022) en Wies van Moorsel (1935-2024).
Over de AICA-Salon
Tijdens de AICA-Salons houden AICA-leden en/of gastsprekers een prikkelende presentatie over een actueel onderwerp dat betrekking heeft op de kunstkritiek. Daarnaast is er volop ruimte voor discussie. Aansluitend is er een borrel.
De Salons vinden meestal plaats in Perdu, aan de Kloveniersburgwal in Amsterdam. AICA-leden zijn van harte welkom om zelf thema’s aan te dragen, ook is het bestuur nadrukkelijk op zoek naar locaties buiten de Randstad om samen te komen.
De AICA-Salons zijn ook toegankelijk voor belangstellenden die (nog) geen lid zijn van AICA-Nederland.
Andrea D. Davina
Directeur van Stichting Niemeijer Fonds en groot voorstander van een vrouwenquotum in de (kunst) wereld. Initiatiefnemer van de Theodora Niemeijer Prijs – de enige Nederlandse beeldende kunstprijs voor vrouwelijke kunstenaars. Het rapport over de positie van vrouwelijke beeldende kunstenaar dat werd uitgevoerd door de boekmanstichting en in 2024 verscheen werd door het Niermeijer Fonds geïnitieerd. De resultaten zijn op 28 maart 2024 overhandigd aan staatssecretaris Fleur Gräper van Cultuur en Media in het Mauritshuis in Den Haag.
Bram Donders
Bram Donders behaalde een bachelor- en masterdiploma Kunstgeschiedenis aan de Universiteit Utrecht en specialiseerde zich in 19e-eeuwse beeldende kunst. Hij werkte als junior conservator bij het Van Gogh Museum en als onderzoeker bij Museum Boijmans Van Beuningen, waar hij zich richtte op vrouwelijke kunstenaars en donateurs. Momenteel onderzoekt hij bij het Van Gogh Museum het werk van de Franse kunstenares Eva Gonzalès (1847–1883) voor een tentoonstelling in samenwerking met het Petit Palais. Bram werd genomineerd als Museumtalent door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en ontving een NWO Museumbeurs voor zijn onderzoek naar vrouwelijke schenkers en erflaters.
Barbara Visser is een conceptueel kunstenaar, regisseur en documentairemaker. In de meeste projecten die zij doet onderzoekt zij de onzekere relatie tussen registreren en dramatiseren, het spel met begrippen als origineel en kopie en de manier waarop geschiedenis en herinnering gevormd zijn door het individu en de samenleving. Het werk van Visser werd wereldwijd op vele exposities en filmfestivals vertoond. Tot 2024 gaf zij leiding aan het ‘F for Fact’ master programma aan het Sandberg Instituut in Amsterdam.
Haar film Alreadymade (productiejaar 2023, duur 87 min.) is een zoektocht naar de waarheid achter Fountain van Marcel Duchamp, een reflectie op wat kunst kunst maakt en een poging om Elsa von Freytag-Loringhoven tot leven te brengen.
Mirjam Westen
Mirjam Westen is freelance tentoonstellingsmaker en publicist en werkte tot 2022 als conservator hedendaagse kunst in Museum Arnhem. Zij cureerde o.a. Elck zijn Waerom. Vrouwelijke kunstenaars in België en Nederland 1500-1950 (samen met Katlijne Van der Stighelen) (1999-2000); rebelle. Art & Feminism (2009); Female Power. Spirituality, matriarchy & empowerment (2013) en Your Voice Matters (2019). In 2024 was zij curator van Heksenkruid – decolonising botany (12e editie Beelden op de Berg). Op dit moment is zij voorzitter van de jury Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst.
