Dag Saskia,
je hebt me meegevoerd naar Keulen. In gedachten liep ik daar rond. Terwijl jullie me voorgingen, dwalend door de zalen van de diverse musea aldaar. Het is alweer lang geleden dat ik Keulen bezocht, en het door Peter Zumthor gebouwde museum zou ik graag eens bezoeken.
Het boek van Sebastian Barry ‘Dagen zonder eind’ heb ik zojuist dichtgeklapt. Ik zat midden in de eerste veldslag tussen de noordelijke en de zuidelijke troepen in de Amerikaanse Burgeroorlog, met alle daarbij behorende verschrikkingen die dan gebeuren. Zoals de jonge tamboer, wiens hoofd onmiddellijk gescheiden wordt van zijn romp bij de eerste de beste confrontatie. De verteller trekt zich, na de slag, terug in de stilte van het bos en reflecteert over de mens.
Stapelingen. Stapelingen! Stapelingen? Wat voor stapelingen? Verontrustende stapelingen? Stapelingen die aan het rotten zijn? Stapelingen als schuilplaatsen voor ongedierte. Stapelingen als behuizing voor muizen en ratten? Als arbeid voor de arbeidslozen, die onverschillig tussen de stortplaats scharrelen? Chaos, chaos, chaos in de stad.
De zwarte omslag van het boek van Gursky bestaat uit in wit gedrukte namen van steden met daarnaast rijen letters en rijen cijfers op een zwart fond. Het is een detail van een foto van een electronisch bord met beursnoteringen. Daarop, in diepdruk, en met gouden letters, verschijnt de naam Andreas Gursky. De foto zelf, van de beursvloer van Frankfurt, tref je in het boek aan.
Je fraaie andere stuk over de provocerende films van Albert Serra heeft me geïntrigeerd, en nieuwsgierig gemaakt. De drie oudere mannen, met een mal plastic kroontje op hun hoofd, achter elkaar aanwaggelend als pinquïns, zijn in werkelijkheid de drie Koningen eindeloos op weg naar het kind Jezus, zich voortbewegend in een indrukwekkend leeg woestijnachtig landschap. Niet alleen er heen reizend, maar ook weer terug. De menselijke kleinheid groots en hilarisch in beeld gebracht.
Een lijn loopt fluitend op straat, het is mooi weer, niet al te heet, prima wandelweer. De lijn heeft vandaag een vrije dag, de tekenaar wiens creatie het is, heeft vandaag geen inspiratie. Hij heeft gezegd; ‘doe wat je wilt, en onthoudt de dingen die je meemaakt.
Dag Saskia, je schrijft, als reactie op mijn stukkie, hoe je tegen tekeningen aankijkt, dat ze ergens tussen reëel fysiek proces en metafoor functioneren. Dat is mooi gezegd. Je schrijft ook dat je je niet uitvoerig met de tekeningen van Maria Lassnig hebt bezig gehouden, dat je ze mogelijk als ‘te af’ ervaart, maar dat je gefascineerd bent geraakt door haar films. Die ga ik eens uitgebreid bekijken.
Je eerste verhaal toont meteen de waarde van onze correspondentie. Ik heb Kosmos van Gombrowicz gelezen en de verzamelde werken in de kast staan, maar aan Ferdydurke kwam ik nog niet toe.
Ik lees ‘Ferdydurke’, een roman van Witold Gombrowicz (1904-1969). Gepubliceerd tien jaar voor mijn geboorte, maar het lijkt een eeuwigheid van mij verwijderd. Het boek is moeilijk te doorgronden, althans voor mij.
Ik wilde nog een keer de expositie van Rien Monshouwer zien (naamgenoot, geen familie). De Zaal toont een overzicht. Er is werk uit verschillende perioden. Het hangt in de grote, hoge zaal, naar ik meen een voormalig kerkgebouw. De eerste indruk is goed, maar ik heb tijd en rust nodig om tot een oordeel over de samenhang te komen. Ik dwaal door de ruimte, loop langs het werk. In de grote zaal hangen vooral schilderijen – abstract, conceptueel – en er staat één installatie; in de ruimte achter, een videofilm van een interview met Monshouwer, daartussen en daarboven tekeningen, collages en nog wat kleinere schilderijen.
