In een korte periode bekeek ik achtereenvolgens drie collectie-exposities: ‘Ontdek het moderne’ in het Gemeente Museum in Den Haag (Kunstmuseum); ‘A lasting Truth is Change’ in het Van Abbemuseum in Eindhoven, en ‘Every Day, some day and other stories (1950-1980)’ het tweede deel van de trilogie van de collectie van het Stedelijk Museum in Amsterdam. Het vergelijk van deze drie is interessant. Niet alleen omdat het iets zegt over het tentoonstellingsbeleid en toekomstbeeld van de respectievelijke musea, ook omdat het verleden meespreekt.

Toe-eigening heeft een janus-kop. Zonder het enthousiasme van de kunstenaars zou de schoonheid van veel objecten niet gezien zijn, zouden de objecten in de musea niet meer zijn geweest dan wetenschappelijke objecten en trofeeën. Maar door de toe-eigening zijn evenzeer aspecten in het duister verloren geraakt. Emile Nolde gaat naar Nieuw Guinea maar aan zijn werken kan je niet zien wat hij van de mensen vond. In tegendeel, de ‘mooie’ vrij letterlijke tekeningen, lijden af van zijn meningen en van wat anderen op het eiland deden. Het enthousiasme van Kirchner voor objecten uit Afrika, komt niet ten gunste van aandacht voor de situatie van mensen in bijvoorbeeld het variete. De entree van exotische kleuren en vormen, leidt niet tot kennis van het koloniale systeem, en de manier waarop overheden zich economisch vestigen en hun belangen verdedigen. Door de asymmetrie van de verhouding, economisch, sociaal politiek, blijft een groot deel van het leven van de ander uit zicht. Nieuwsgierigheid en ontmoetingen zijn noodzakelijk voor het ontwikkelen van cultuur, maar gelijkwaardigheid is nodig om van toe-eigening een positieve ervaring te maken.

Eigenlijk kan ik me niet herinneren waar en wanneer ik het boekje ‘Aristoteles’ Over kleuren kocht. Het is in ieder geval in 2000 bij Damon verschenen en ik schafte het aan omdat het onder andere een essay van Peter Struycken bevat met de titel Enkele Oudgriekse denkbeelden over kleur. Hoewel ik tevreden was over mijn aanschaf kon ik er niet onmiddellijk mee uit de voeten. Nu, enkele jaren later, haal ik het weer tevoorschijn. Vanwege mijn wandelingen en vanwege een nieuwe expositie van Peter Struycken bij Andriesse Eyck, die de titel Afstemming heeft.